Het was een blij weerzien, met hartverwarmende ontmoetingen, aangrijpende getuigenissen, heerlijke belevingsmomenten. Dank zij de inzet van velen werd het een bijzonder mooi Feest! Aan allen mijn welgemeende erkentelijkheid. Meer van het feest op www.eutonieschool.org
HOMMAGE bij terugblik op 40 jaar…
Naarmate de neurowetenschappen steeds meer de evidente samenhang en wisselwerking ‘brein – lichaam – gedrag’ aan het licht brengen, groeit mijn aanzien voor alle pioniers die in hun benadering de lichaamssensibiliteit een centrale plaats gaven om de persoon in zijn ontwikkelingsproces te ondersteunen. Niet in het minst wens ik hier mijn twee eutonieleermeesters, Gerda Alexander en Hannelore Scharing dankbaar te herdenken. Zij deden het maar, in de vorige eeuw, van een pedagogische weg uit te bouwen, zonder veel wetenschappelijke achtergrond. Maar voortgaand op hun intuïtie waren zij gedreven door een innerlijk weten en een sterke innerlijke zekerheid van op een werkzaam spoor te zitten.
Ter gelegenheid van 40 jaar eutonie wens ik eveneens mijn waardering uit te spreken tot alle eutoniepedagogen en opgeleiden, die hun tijd, energie en dikwijls het beste van zichzelf geven bij het begeleiden van mensen tot de eutonie beleving. Tegelijk wens ik de deelnemers die ooit mijn cursussen volgden van harte te danken. Zij brachten mij, in mijn eigen ontwikkeling, ontelbare leermomenten.
Als lezer mocht u het wellicht ook meemaken hoezeer het ontwaken aan uw eigen lichaamssensibiliteit een openbaring is in zelfontmoeting en zelfbeschikking. Sommigen beschrijven dit gebeuren met verbazing als iets dat ‘klopt’! en tegelijk als iets ‘evident’. Anderen ervaren hoe diepgaand dit hun levenskwaliteit verandert.
Keer op keer word ik tot diep respect bewogen wanneer gebroken, gekwetste of ‘innerlijk verloren’ mensen stilaan hun eigenwaarde terugvinden. Op bescheiden wijze laat de eutoniebegeleiding hen toe, laag na laag en plekje na plekje, “zichzelf zonder ontzetting opnieuw gewaar te worden”, wat naar de filosoof Walter Benjamin staat voor gelukkig zijn.
Het is opbeurend nieuws, telkens weer, als mensen dankbaar vertellen hoe zij bij u, eutoniepedagogen, een respectvolle aanpak ervaren, ruimte krijgen tot zelfontdekking, uw pedagogische zorg waarderen en tot verwondering worden gebracht over het potentieel dat zij bij zichzelf tegenkomen.
Reeds meer dan 18 jaar krijgen chronische zieken en pijnpatiënten een beetje uitzicht tijdens zorgzaam aangepaste eutoniesessies. Met een aandachtige aanraking, een ondersteunend kussentje onder de arm of een eenvoudige uitnodiging tot ‘voelen hoe het voelt’ beogen ervaren eutoniepedagogen verlichting en comfort. Dan word ik bewogen door een soort ongedurigheid, wetende wat eutoniepedagogen zouden kunnen betekenen in ziekenhuizen, in rust- en verzorgingstehuizen, bij zieken én evenzeer bij zorgverstrekkers en mantelzorgers (misschien komen er ooit vacatures…).
Dezelfde gedrevenheid heeft mij te pakken als ik denk aan het onderwijs!
Bij deze gelegenheid wens ik dankbaar mijn nicht, Jenny Windels, te herdenken. Zij overleed op Paasmaandag 2014 net voor zij 89 zou worden. Haar boek Eutonie bij kinderen kwam in 1981 uit… met de felicitaties van de toenmalige Minister van Onderwijs, Wilfried Martens. Voor de eutonie leek dit een kans om door te breken, want het boek werd goed onthaald. Maar het kon niet doorbreken… er was geen draagvlak. Er waren toen amper eutoniepedagogen in Vlaanderen. Nu wel. Intussen is haar boek in het Frans en het Duits vertaald en nog steeds bij de Vlaamse Eutonie School verkrijgbaar.
Elke eutoniepedagoog die in het onderwijs staat, weet hoe eutonie voor leerkrachten, voor leerlingen jong en oud, getalenteerd of niet, en tevens voor alle ouders en opvoeders een nieuwe kwaliteit kan brengen, die tegenwoordig hoogst wenselijk is. Ik verwijs graag naar het eindwerk van de eerste gediplomeerde eutoniepedagoogves Jeanine Broens “Hoe sta ik in het onderwijs” (1990). Ook de Nederlandse neuroloog en orthopedagoog Dokter P. Mesker dient hier aangehaald te worden met zijn boek Kunnen en niet kunnen waarin de auteur het volgende aanhaalt: “In het niet kunnen ligt een beperkte zelfwaarneming aan de basis”.
Maar er is meer, namelijk de maatschappelijke toedracht van wat de eutonie teweegbrengt. Alain Berthoz beschrijft reeds in 1996 in het slotwoord van zijn boek Le sens du mouvement hoe een afgestompte waarneming de mens soms herleidt tot marionet en tot speelbal van regimes. De auteur pleit voor een genereuze en welwillende zelfwaarneming die open staat voor verschillen, diversiteit en genuanceerdheid. Deze kwaliteit is van kapitaal belang in een wereldburgerschap waar wij volop naar evolueren en die een grote maturiteit vooropstelt. Ik geloof dat de eutonie hiertoe kan bijdragen.
Wellicht worden wij allen die de eutonie kennen bewogen door de sterkte ervan. Omdat haar methodiek niets vooropstelt. Omdat zij de waarnemer, die wij van onszelf kunnen zijn, oproept tot een haast kinderlijk eenvoudig besef van de grond onder de voeten, als evident draagvlak, steun- en afzetvlak. Omdat ze ons wekt om de wisselwerking met onze directe omgeving en de anderen waar te nemen, zonder onszelf te verliezen. Omdat zij ons uitnodigt om de bewegingseconomie en de bewegingsweldaad in het leven van alledag voor onszelf te bewaken. Daarom is zij met haar tonusregulerende werking ook in het kader van preventie zo aan te bevelen
We weten het, eutonie brengt comfort, verlichting, herstel en het op gang komen van regenererende krachten. Eutonie kan helende innerlijke verzoening teweegbrengen. Eutonie kan ondersteunen in eenzame tijden. Eutonie kan procesondersteunend, beroepsondersteunend, zorgondersteunend, groei- en welzijnondersteunend zijn en zo een sociaal impact hebben.
Daarom moedig ik alle huidige en komende eutoniepedagogen aan om de uitdaging aan te gaan en voor zover mogelijk het eutonieonderricht op te nemen. Ja, het is een veeleisend beroep dat veel bereidheid, onderscheidingsvermogen en draagkracht vraagt, en tot nog toe weinig of geen erkenning en ondersteuning ondervond van hoger hand. Maar het is, zoals een eutoniepedagoog naar Vaclav Havel verwees in haar eindwerk: een boeiende, levenwekkende weg, die “het hart van de werkelijkheid raakt”.
Ja, de eutonie heeft in de toekomst iets te bieden en het draagvlak van tevreden eutoniebeoefenaars vergroot langzaam maar zeker. De internationale ontmoeting in Oostende 2012 telde een 50-tal eutoniepedagogen uit verschillende landen en bood de gelegenheid tot ontmoeting en wederzijdse ondersteuning. De eutonie leeft.
Op 29 maart 2014 vierden wij 40 jaar eutonie in Vlaanderen. Het was een heerlijk feest dat bij velen dankbaar natrilt
Therese