Een ontroerend verhaal van amper twee generaties geleden.. 1869 -1969
Van struggle for life tot levensontplooiing
Het zien van de film ‘Daens’ in 1992 bracht bij mij veel in beweging.
Ik herkende enigszins het Vlaams-Franse spanningsveld waarin ik had geleefd. De klassen-strijd, de kerkelijke intriges, de hiërarchische complotten en het machtsspel waren mij niet helemaal vreemd. Maar op de allereerste plaats had het harde gevecht voor het leven mij diep aangegrepen.
Het was mij kennelijk ontgaan dat, nog maar honderd jaar geleden, zovele kinderen stierven in onze contreien, de vrouwen zo werden uitgeput, het dagelijks brood geen evidentie was en er alleen maar sprake was van overleven… en…
Maanden nadien kreeg ik onverwachts het leven voor ogen van een meisje en jonge vrouw – wellicht een van de zovelen in die tijd…
… opgroeien tussen wieg en doodskist…
In 1869 wordt Emma geboren als tweede (in een rij van elf), haar zusje is dan één jaar. Er volgen twee zusjes.
Ze is vijf jaar als haar zesjarig oudste zusje en, zes weken later, het eenjarig zusje overlijden. Drie maanden later wordt een broertje geboren dat slechts vijf maanden zal leven.
Als zesjarige blijft zij alleen over met haar zusje dat twee jaar jonger is.
Niet lang.
De twee volgende jaren ziet zij weer twee zusjes geboren worden, waarvan eentje op anderhalf jaar overlijdt, terwijl de moeder zwanger is van het achtste kind.
Emma is er tien als haar tweede broertje geboren wordt – en zeven maanden later sterft – en blijft met haar zusje van acht jaar en eentje van twee jaar over.
Van haar elf tot haar vijftien jaar is het leven wat milder. Er wordt weer een zusje geboren. Twee jaar later een broertje en twee jaar later weer een zusje – het elfde kind! – dat amper zes maanden het leven haalt.
Als zij achttien is slaat de dood weer meedogenloos toe. In één week tijd sterft een zusje van tien jaar en haar enige broertje dat intussen vijf jaar is geworden.
Zij zijn nu nog met drie…
Zij is negentien jaar als zij de dood van haar moeder meemaakt, die op 50 jaar en 20 jaar huwelijksleven, elf kinderen ter Wereld bracht en negen ten Grave.
In 1889 is Emma 20 jaar. Na twaalf jaar samenzijn overlijdt haar zus die achttien is geworden. Kort nadien trouwt Emma. Terwijl haar enige overlevende zus nooit kinderen zal krijgen, wordt zij de enige van de elf die een familie zal stichten…
Het duizelde me!
Ik duizelde tot tranen toe, want deze vrouw is mijn eigen grootmoeder, mijn mémé.
Welke levenskracht lag dan toch in Emma opgeborgen om, na zulke kinder- en jeugdjaren het leven aan te gaan en, aan de zijde van mijn geliefde grootvader, na de dood van een eerste meisje, drie zonen groot te brengen, waaronder mijn vader en twee ooms…
Ik werd in 1936 geboren en herinner mij goed waar mémé en pépé woonden, achter de Muide, in ‘Meulestede’ bij Gent, in een rijhuis met een achterpoortje aan het kanaal… en mijn pépé die duivenmelker was… Maar nooit heb ik als kleine kleuter iets van deze voorgeschiedenis vernomen of waargenomen.
Stilaan begreep ik hoe de film in mij mijn eigen verleden had geraakt en wakker gemaakt. Wat toen het gevecht voor het leven was geweest, werd plots een zo tastbare, nabije realiteit.
Amper twee generaties verder zat ik hier in levenden lijve, al lezend, het voor mij onbekende leven te overlopen van mijn mémé, de moeder van mijn papa,
ontroerd en dankbaar,
intens bewogen en vol stille eerbied.
En… wie had zich ooit kunnen voorstellen dat een jonge vrouw, opgegroeid met de dood voor ogen, kleinkinderen zou zien geboren worden die zulke onvoorspelbare kansen zouden krijgen om ‘het leven’ voluit te begroeten en te dienen.
WANT: 100 jaar later dringt zich een merkwaardig parallelverloop op:
haar kleinkinderen leggen de zaadjes van de eutonie in Vlaanderen.
| In 1969 (100 jaar na Emma’s geboorte) kiezen twee van haar kleinkinderen, Jenny Windels en ikzelf, als naaste nichten, om ons verdere leven te wijden aan de eutonie. Samen stappen wij met andere Vlamingen in de opleiding van Gerda Alexander, toen ‘Le Groupe International’ genoemd. En… de eerste zaadjes: – Jenny zal dan met eutonie aan de slag gaan in het buitengewoon lager onderwijs (BLO) en haar ervaring met kinderen neerschrijven in haar boek Eutonie bij kinderen. – Zelf zal ik jarenlang eutoniecursussen met volwassenen kunnen uitbouwen totdat zich een perspectief van opleiding uittekent: In 1989 (100 jaar na Emma’s huwelijk, met haar eigen erfelijke lijn) wordt de Vlaamse Eutonie School opgericht en wordt een mogelijke ‘eutonie-familie’ op de kaart gezet… In 2019 (150 jaar later…) konden we het begin van de Eutonie in Vlaanderen (50 jaar geleden) en de start van de Vlaamse Eutonie School (30 jaar geleden) met dankbaarheid vieren. |
Plots drong het tot mij door hoe mijn keuze voor eutonie een twijgje was van een biologische stamboom – waar een levensstrijd gestreden was
– waar een “geheugen” werkzaam was van confrontatie met leven en dood
Twee voorbije generaties hebben zich door toenmalige mensonwaardige omstandigheden en door twee wereldoorlogen heen geworsteld. Door arbeid, inzet en sociaal beleid waren fatale kinderziekten, gebrek aan hygiëne, ontoereikende en onaangepaste voeding, in deze zelfde contreien weggewerkt… en brachten ons meer levensfaciliteiten meer levenskansen
meer…
Welke levenskrachten hebben in de loop van deze honderd jaar zoveel
meer levenskansen gecreëerd:
– van struggle for life tot levensontplooiing…
– van leven op basisbehoeften tot aandacht voor levenskwaliteit
En… kreeg ook de eutonie een kans…
Vervolg Over leven vandaag
BACK